Gần đây, dưới sự truyền thông rầm rộ, dầu hạt lanh nổi lên như một loại dầu thiên nhiên đa-zi-năng, với vai trò chăm sóc sức khỏe cho tới làm đẹp. Người ta có thể dùng hạt lanh để thêm vào mọi món ăn, từ ngũ cốc, salad cho đến đồ nướng.
Trong thực tế, hạt lanh được coi là một “siêu thực phẩm”. Hạt lanh rất giàu omega 3, chất xơ, protein, vitamin B1, B6 và các khoáng chất như mangan, magie, selen, sắt, đồng và kẽm. Hạt lanh cung cấp hàng loạt lợi ích sức khỏe, chẳng hạn như giảm viêm, kiểm soát huyết áp, cải thiện đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường type 2, thậm chí phòng chống một số loại ung thư (như ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến, ung thư đại tràng).
Nếu bạn muốn bổ sung omega 3 thì dầu hạt lanh (dầu lanh) và dầu cá chính là hai sự lựa chọn tuyệt vời. Nhưng cái nào tốt hơn cho bạn? Nếu bạn là người ăn chay hoặc thuần chay, thì lựa chọn rõ ràng là dầu hạt lanh rồi. Còn nếu bạn có thể sử dụng các sản phẩm từ động vật, khó có thể nói dầu hạt lanh hay dầu cá tốt hơn cho bạn.
Một điều chắc chắn rằng dầu hạt lanh là một trong những nguồn giàu axit béo omega-3 và có nguồn gốc thực vật, lợi ích dầu hạt lanh còn mở rộng vượt ra ngoài hàm lượng cao omega-3 của nó.
Vậy bạn đã biết gì về dầu hạt lanh? Tác dụng của dầu hạt lanh cho sức khỏe ra sao? Sử dụng dầu hạt lanh trong làm đẹp như thế nào ? Có lợi ích gì khi sử dụng dầu hạt lanh không?
Tất cả câu trả lời sẽ nằm trong bài viết dưới đây. Hy vọng bài viết của mình sẽ cung cấp vài thông tin hữu ích cho sức khỏe của bạn.
Có bằng chứng cho thấy việc trồng cây lanh có thể bắt đầu trong kỷ nguyên đồ đá mới khoảng 10.000 TCN. Vào khoảng 4000 đến 2000 năm trước Công nguyên, việc trồng cây lanh đã trở nên phổ biến ở các vùng Trung Đông cùng với các quốc gia giáp biển Địa Trung Hải. Trong thế kỷ thứ tám, vua Charlemagne tin tưởng vào lợi ích dầu hạt lanh và đã sử dụng nó thường xuyên.
Cho đến ngày nay, việc trồng cây lanh vẫn được duy trì tại rất nhiều nơi trên thế giới. Tại Mỹ và Canada, hầu hết sản xuất lanh liên quan đến sử dụng hạt lanh, trong đó các hạt cuối cùng được sấy khô và nghiền nát và được sử dụng để sản xuất các loại dầu khác nhau.
Dầu hạt lanh còn được sử dụng sơn gỗ và các ngành công nghiệp khác. Thực phẩm hạt lanh cũng được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi.
Dầu hạt lanh được lấy từ hạt của cây lanh (Linum usitatissimum). Lanh là một trong những cây trồng lâu đời nhất, vì nó đã được trồng từ cách đây hàng nghìn năm. Theo tiếng Latin hạt lanh có nghĩa là “rất hữu ích”, đó là bởi vì tất cả các phần của cây lanh đều được sử dụng. Hạt lanh so với hạt mè thì nó lớn hơn, vỏ cứng hơn và trơn, bóng. Hạt lanh khá đa dạng về màu sắc, từ nâu đỏ, đến vàng sẫm màu sắc của hạt lanh tùy thuộc vào màu sắc của cây giống.
Hạt lanh có vị ấm. Nếu không thể ép dầu chúng ta có thể ăn hạt lanh bằng cách xay hạt ra cho dễ ăn và hấp thụ chất bổ dưỡng. Cây lanh có xuất sứ từ các nước châu Âu vì là một loại cây có giá trị dinh dưỡng cao và dễ trồng nên nó đã được nhiều nước gây giống trong đó có Việt Nam. Hiện nay, cây lanh được trồng rất nhiều ở nước ta nhưng vì chưa có công nghệ chiết xuất dầu từ hạt lanh nên chúng ta vẫn phải nhập khẩu loại dầu này từ nước ngoài.
Hạt lanh và dầu hạt lanh đang nổi lên như một thành phần thực phẩm chức năng quan trọng bởi vì chúng giàu axit linolenic (ALA). Trên thực tế, hạt lanh là một trong những nguồn thực vật giàu axit béo omega-3 nhất (đối với động vật là cá thu Đại Tây dương). Dầu hạt lanh chứa ít axit béo bão hòa, vừa phải các axit béo không bão hòa đơn và giàu axit béo không bão hòa đa. (Xem thêm tại đây)
Nghiên cứu cho thấy dầu hạt lanh có những lợi ích sức khỏe tiềm năng liên quan đến bệnh tim mạch, ung thư, các vấn đề về tuyến tiền liệt, viêm, tiêu hóa và loãng xương. Ngày nay, bạn sẽ thấy dầu hạt lanh dưới nhiều dạng bày bán trong trong cửa hàng thực phẩm hay trên mạng. Cũng giống như dầu cá, người ta sử dụng dầu hạt lanh bởi nó giàu chất béo lành mạnh và có nhiều lợi ích đến tim mạch.
Dầu hạt lanh (còn được gọi là dầu lanh) có nguồn gốc từ hạt lanh vô cùng giàu dinh dưỡng. Tương tự như các loại hạt, dầu hạt lanh rất giàu axit béo omega-3 lành mạnh, các axit béo có liên quan đến sức khỏe của tim mạch và não bộ. Nó giúp mang lại tâm trạng tốt hơn, giảm viêm, làn da và mái tóc khỏe hơn. Đúng vậy, dầu hạt lanh sẽ cải thiện tóc, da và nhiều hơn thế nữa. Với hương vị ngọt ngào, một muỗng canh dầu hạt lanh bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày của bạn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mà bạn không ngờ tới.
Dầu hạt lanh chứa 50% đến 60% axit béo omega-3 ở dạng axit alpha-linolenic (ALA). Với hàm lượng ALA omega-3 cao, nó có tác dụng chống viêm và kháng bệnh nhiều hơn so với dầu cá. Nhiều người chọn dầu hạt lanh hơn là dùng dầu cá và nó không có mùi tanh của dầu cá. Axit béo Omega-3 đóng vai trò quan trọng trong tất cả các quá trình trong cơ thể, bao gồm viêm, sức khỏe tim mạch và chức năng não bộ. Thiếu omega-3 có liên quan đến suy giảm trí thông minh, trầm cảm, bệnh tim, viêm khớp, ung thư và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
Dầu hạt lanh chứa axit béo omega-3 và omega-6, cả hai loại axit béo không bão hòa đa (PUFAs) mà cơ thể không thể tự sản xuất nhưng vô cùng cần thiết cho sức khỏe con người. Điều quan trọng là phải có sự cân bằng hợp lý của PUFA vì axit béo omega-3 giúp giảm viêm, trong khi nhiều axit béo omega-6 góp phần gây viêm.
Một chế độ ăn uống lành mạnh nên chứa axit béo omega-6 ít hơn từ 2 đến 4 lần so với axit béo omega-3. Tuy nhiên, chế độ ăn uống điển hình của người Mỹ có xu hướng chứa axit béo omega-6 gấp 14 đến 25 lần so với axit béo omega-3. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng đây là một yếu tố quan trọng trong sự gia tăng tỷ lệ rối loạn quá trình viêm ở người Mỹ.
Với dầu hạt lanh, tỷ lệ omega-6: omega-3 là 0,3:1 phù hợp chính xác với lượng chất béo bạn cần tiêu thụ.
Dầu hạt lanh chứa ALA mà cơ thể chuyển hóa thành axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA), là các axit béo omega-3 có sẵn trong dầu cá. Nó cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa tự nhiên như tocopherols và beta-carotene. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng dầu hạt lanh truyền thống có thể mất đi những tính chất này khi nó được chiết xuất, tinh chế và thêm nhiều chất bảo quản.
Dinh dưỡng trong một muỗng dầu hạt lanh như sau:
Lợi ích của dầu hạt lanh thì rất nhiều, dưới đây là một số lợi ích ấn tượng nhất khi nói tới dầu hạt lanh.
Dầu hạt lanh hoạt động như một thuốc nhuận tràng tự nhiên bởi nó làm đại tràng “mềm mại”, nó giữ cho mọi thứ di chuyển trong hệ thống tiêu hóa trơn tru. Bằng cách giúp cơ thể loại bỏ thức ăn và chất thải nhanh hơn, nó giúp cơ thể giải độc và có tác dụng giảm cân.
Trong thực tế, một nghiên cứu năm 2015 được công bố trên Tạp chí dinh dưỡng Hoa Kỳ cho thấy thêm dầu hạt lanh vào chế độ ăn uống trong giảm cân không chỉ giúp người tham gia giảm cân mà còn làm giảm các dấu hiệu viêm. Điều đó có nghĩa là thêm dầu hạt lanh làm dầu “vận chuyển” vào các loại tinh dầu để giảm cân có thể mang tới các loại ích sức khỏe khác ngoài việc giảm cân.
Táo bón là quá trình đào thải chất thải từ thực phẩm qua đường tiêu hóa diễn ra chậm hơn bình thường. Nó thường đi kèm với một loạt các triệu chứng, chẳng hạn như đầy bụng, chướng hơi, đau lưng hoặc mệt mỏi. Một trong những cách dân gian hoặc y học truyền thống là sử dụng dầu hạt lanh để làm giảm táo bón. Bằng cách hoạt động như một chất bôi trơn cho đại tràng, dầu hạt lanh giúp giảm táo bón dễ dàng và tự nhiên.
Không chỉ vậy, dầu hạt lanh cũng có lợi cho những người bị tiêu chảy. Một nghiên cứu năm 2015 được công bố trên tạp chí Ethnopharmacology thấy rằng nó có hiệu quả trong việc giảm táo bón và ngừng tiêu chảy, dầu hạt lanh mang lại lợi ích cho hệ tiêu hóa theo nhiều cách
Trong điều trị và phòng ngừa ung thư, dầu hạt lanh được sử dụng trong chế độ ăn tự nhiên như chế độ ăn uống Budwig cho bệnh nhân ung thư. Cốt lõi của phương pháp Budwig là sự kết hợp của axit béo trong dầu hạt lanh với protein từ pho mát không kem có thể đảo ngược sự tiến triển của ung thư bằng cách sửa chữa các mô bị hư hại và tái lập sự tăng trưởng của các tế bào bình thường. Các nghiên cứu thậm chí còn cho thấy rằng lợi ích dầu hạt lanh có thể bao gồm ngăn chặn sự phát triển của các khối u vú.
Trong một nghiên cứu năm 2015, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng ALA trong dầu hạt lanh làm giảm sự phát triển của các dòng tế bào ung thư vú bằng cách thay đổi đường truyền tín hiệu. Một nghiên cứu khác trên tạp chí Dinh dưỡng và Ung thư cho thấy việc sử dụng dầu hạt lanh như một liệu pháp bổ sung không tốn kém cho bệnh ung thư vú. Nghiên cứu cho thấy ALA trong dầu hạt lanh làm giảm sự phát triển của tế bào ung thư và gây ra quá trình apoptosis – chết tế bào ung thư theo lập trình.
Bạn đang tìm kiếm một cách tự nhiên để chống lại nếp nhăn? Khi chúng ta già đi, sản xuất collagen giảm, tiêu thụ dầu hạt lanh sẽ giúp tăng sản xuất collagen.
Quá trình lão hóa gây thay đổi cấu trúc trong các mô của da, bao gồm collagen bị suy yếu, làm cho nếp nhăn dễ nhìn thấy hơn vì da trở nên mỏng hơn và ít che giấu những bất thường được tạo ra bởi mô liên kết và tích tụ mỡ ngay bên dưới bề mặt của nó. Bằng cách bổ sung dầu hạt lanh vào chế độ ăn uống hàng ngày, bạn thực sự có thể làm chậm lại quá trình xuất hiện nếp nhăn.
Hạt lanh là thành phần tự nhiên chăm sóc da rất giàu Omega 3 và những axit béo thiết yếu quan trọng đối với sức khỏe của chúng ta, đặc biệt là cho da. Có rất nhiều vấn đề về da như mụn trứng cá, bệnh vẩy nến và lý do gây ra chúng có thể bởi sự thiếu axit béo omega 3. Như là một nguồn rất giàu các axit béo omega-3, hạt lanh là một món quà cho việc chăm sóc da tự nhiên từ thiên nhiên. Để có làn da và tóc đẹp, ăn dầu hạt lanh và bôi trực tiếp dầu hạt lanh lên da, tóc để làm cho da mượt mà hơn và ít bị khô.
Bệnh chàm eczema có biểu hiện đặc trưng là những khu vực da bị khô, đỏ, nổi nhiều mụn nước nông và bong tróc, khu vực da bị tổn thương rất ngứa. Nguyên nhân gây bệnh khá phức tạp, có thể bị bệnh do rối loạn nội tiết tố, rối loạn chức năng thần kinh hay do các yếu tố bên ngoài tác động. Nó thường xảy ra bởi dị ứng với thực phẩm, hóa chất hoặc các chất khác, chẳng hạn như nước hoa, xà phòng hay chất tẩy rửa mạnh.
Ngoài việc tránh các sản phẩm chăm sóc da chứa nhiều hóa chất, bạn cũng có thể cải thiện bệnh chàm thông qua chế độ ăn uống của bạn. Axit béo thiết yếu giúp cải thiện độ đàn hồi và kết cấu da, làm cho dầu hạt lanh trở thành một trong những lựa chọn hàng đầu cho sức khỏe và các vấn đề về da như eczema
Có bằng chứng cho thấy ăn các loại thực phẩm giàu axit alpha-linolenic như dầu hạt lanh có thể giúp ngăn ngừa và điều trị bệnh tim mạch. Một nghiên cứu cho thấy rằng những người ăn chế độ ăn nhiều ALA ít có khả năng bị nhồi máu cơ tim gây tử vong, có nghĩa là dầu hạt lanh có thể làm giảm các yếu tố nguy cơ gây tử vong ở người mắc bệnh tim mạch.
Một nghiên cứu khác cho thấy rằng những phụ nữ có mức ALA cao (bổ sung 1,5 gram mỗi ngày) có nguy cơ tử vong do tim thấp hơn 46% so với những người ăn lượng ALA thấp nhất (khoảng 0,5 gram mỗi ngày). Các nghiên cứu khác cho thấy rằng khi mọi người ăn nhiều thức ăn với axit alpha-linolenic hơn, tỉ lệ tử vong do bệnh tim sẽ giảm xuống.
Hội chứng Sjogren là bệnh gây ra do viêm các tuyến tiết nước mắt (tuyến lệ), nước bọt. Viêm khớp, phổi, thận, mạch máu, dây thần kinh và cơ cũng có thể xảy ra. Hội chứng Sjogren là một rối loạn của hệ thống miễn dịch được xác định bởi hai triệu chứng phổ biến nhất của nó – khô mắt và khô miệng. Hội chứng Sjogren thường đi kèm với rối loạn hệ miễn dịch khác, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp và bệnh lupus.
Một nghiên cứu đánh giá nếu uống dầu hạt lanh có thể giúp bệnh nhân mắc hội chứng Sjogren. Kết quả cho thấy rằng liệu pháp uống viên nang dầu hạt lanh (một hoặc hai gram mỗi ngày) làm giảm viêm mắt và cải thiện triệu chứng khô mắt ở bệnh nhân hội chứng Sjogren.
Cách đây hàng ngàn năm con người đã ăn dầu hạt lanh. Trong cả Ayurvedic và y học cổ truyền Trung Quốc, dầu hạt lanh được cho là nâng cao sức chịu đựng về tinh thần và thể chất bằng cách kiểm soát quá trình lão hóa và chống lại sự mệt mỏi.
Các học viên Ayurveda sử dụng dầu hạt lanh để cân bằng độ pH và cải thiện độ đàn hồi của da. Nó cũng được biết đến để cải thiện làn da khô bằng cách giữ độ ẩm, thúc đẩy chữa lành vết thương và mang tới làn da tràn đầy sức sống. Hạt lanh cũng là một phần của chế độ ăn Ayurvedic và theo truyền thống, nó đã được sử dụng trong y học như một phương pháp chữa lành vết thương, điều trị rối loạn tiêu hóa, hô hấp và thậm chí cả các khối u.
Trong y học cổ truyền Trung Quốc, dầu hạt lanh được sử dụng để khôi phục độ ẩm trong cơ thể và chống lại tình trạng khô xảy ra trong thời tiết lạnh giá. Hạt lanh và trà hạt lanh cũng được sử dụng để cải thiện sức khỏe của thận và gan.
Dầu hạt lanh và dầu cá đều chứa axit béo omega-3 gồm 3 loại. Ba loại axit béo omega-3 liên quan đến sinh lý của con người là ALA, EPA và DHA:
Dầu hạt lanh giàu ALA, nhưng thiếu EPA và DHA. Cơ thể có thể lấy ALA và chuyển đổi nó thành DHA và EPA, hai loại omega-3 được tìm thấy trong dầu cá. Nó thực hiện điều này với các enzym được gọi là elongase và desaturases. Đó là yếu tố chuyển đổi phụ thuộc vào chế độ ăn uống và sức khỏe của đường tiêu hóa của bạn.
Chuyển đổi ALA sang DHA và DPA phụ thuộc vào mức độ đầy đủ các chất dinh dưỡng khác, chẳng hạn như vitamin B6 và B7 (biotin), đồng, canxi, magiê, kẽm và sắt. Nhiều người không có đủ các chất dinh dưỡng này trong chế độ ăn uống hiện đại, đặc biệt là những người ăn chay.
Dầu hạt lanh chứa 50% đến 60% axit béo omega-3 dưới dạng ALA. Dầu cá tự nhiên chứa cả EPA và DHA. EPA và DHA là chất có lợi nhất của chất béo omega-3, nhưng chúng ta không có chế độ ăn uống đáp ứng đủ, vì vậy cơ thể chúng ta cũng chuyển đổi chúng từ ALA, một trong những thành phần quan trọng của dầu lanh.
Dầu ô liu khác với dầu hạt lanh và dầu cá vì nó được tạo thành từ phần lớn axit oleic là một loại omega-9. Axit oleic là một chất béo không bão hòa đơn có vai trò như một nguồn năng lượng chính cho các tế bào của chúng ta. Chế độ ăn bao gồm dầu ô-liu và các loại thực phẩm khác có hàm lượng axit oleic cao có thể giúp hạ huyết áp, giảm cholesterol, cải thiện chức năng não bộ, thúc đẩy sửa chữa tổn thương da và chống ung thư.
Dầu hạt lanh có sẵn ở dạng viên nang hoặc trong chai. Liều lượng dầu hạt lanh sẽ khác nhau tùy thuộc vào sản phẩm, nhưng nên dùng 1-3 gram dầu hạt lanh mỗi ngày. Nếu bạn đang dùng quá nhiều dầu hạt lanh, bạn có thể gặp các vấn đề về tiêu hóa, như tiêu chảy. Nếu gặp phải tác dụng phụ không mong muốn, hãy giảm liều lại.
Nếu bạn đang dùng dầu hạt lanh dưới dạng chất bổ sung trong khi dùng thuốc hoặc các chất bổ sung khác, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về các tương tác có thể có.
Có thể bổ sung dầu cá và dầu hạt lanh cùng lúc không? Mình khuyên bạn không nên dùng cả dầu cá và dầu hạt lanh bởi vì nó có thể có liên quan đến tác dụng phụ tiêu cực. Nếu bạn không ăn chay thì sử dụng dầu cá sẽ tăng nồng độ DHA và EPA hơn. EPA và DHA trong dầu cá làm cho tiểu cầu khó có thể dính vào nhau và hình thành cục máu đông, điều này làm giảm nguy cơ tim mạch.
Nếu bạn muốn tăng nồng độ DHA và EPA, hãy thêm dầu hạt lanh vào thực phẩm sau khi chúng được nấu xong. Sử dụng dầu hạt lanh với các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng là cách tốt nhất để đảm bảo rằng bạn đang nhận được tất cả những lợi ích tuyệt vời của dầu hạt lanh.
Bạn có thể dễ dàng tìm thấy dầu hạt lanh trong các cửa hàng thực phẩm hoặc các shop online trên mạng. Tốt nhất bạn nên chọn mua dầu hạt lanh hữu cơ ép lạnh từ một thương hiệu uy tín. Dầu hạt lanh thường đựng trong chai/lọ tối màu (thường là màu đen) để giảm quá trình oxy hóa. Bạn cũng có thể mua dầu hạt lanh ở dạng viên nang nếu bạn không muốn nó có mùi, nhưng mình khuyên bạn nên mua dầu dạng lỏng để nhận lợi ích tốt nhất.
Một trong những lợi ích của dầu hạt lanh là tính linh hoạt của nó. Nó có thể được sử dụng thay cho các loại dầu khác trộn salad và làm các loại nước sốt. Nó cũng thường được sử dụng trong sinh tố và các món ăn khác.
Giống như bột hạt lanh, dầu hạt lanh bổ sung dinh dưỡng cho sữa chua hoặc bột yến mạch. Trộn dầu hạt lanh với sữa chua hoặc phô mai sẽ giúp nhũ hóa dầu, cải thiện sự tiêu hóa và trao đổi chất của cơ thể. Sự kết hợp của dầu hạt lanh hữu cơ và phô mai hữu cơ là một phần của điều trị chống ung thư được gọi là giao thức Budwig. Dầu hạt lanh có thể được sử dụng thay cho bơ, dùng cùng khoai tây hoặc bánh mì nướng để nhận được tất cả các lợi ích từ dầu hạt lanh và tránh carbohydrat trong ngũ cốc.
Để bảo quản, bạn nên giữ dầu hạt lanh trong tủ lạnh để bảo quản tốt nhất. Để ngăn chặn quá trình oxy hóa và không bị ôi, bạn nên đóng chặt nắp. Để nhận được lợi ích tốt nhất, bạn nên sử dụng dầu hạt lanh trong vòng từ sáu đến tám tuần sau khi mở. Nếu bạn không định dùng hạt lanh hàng ngày hoặc muốn để lâu, bạn nên mua một chai nhỏ.
Bạn không nên sử dụng dầu hạt lanh trong xào nấu vì nó quá dễ bị oxy hóa, bạn chỉ nên dùng với các món không dùng nhiệt hoặc đã sau khi nấu xong.
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Hãy liên hệ ngay để nhận được tư vấng tận tình từ chúng tôi
Tầng 21 Toà Nhà Pearl Plaza , 561 A Điện Biên Phủ, Phường 25, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh
deepvietnam.comvn@gmail.com
(+84)93 846 89 23